Birim Alan Başına Kütlenin Tayini
Birim Alan Başına Kütlenin Tayini (TS 251 Madde 6 / ISO 3801)
Giriş: Kumaş Ağırlığının Stratejik Önemi
Tekstil sektöründe kumaşın birim alan başına kütlesi (g/m²), ürünün performansından maliyetine kadar pek çok kritik parametreyi doğrudan etkiler. Bu değer; iplik seçimi, dokuma sıklığı, terbiye işlemleri ve son kullanım alanları için belirleyici bir kriterdir. Örneğin, spor giyiminde hafiflik ve nefes alabilirlik aranırken, iş elbiselerinde daha yüksek gramaj dayanıklılıkla eş anlamlıdır. Yanlış gramaj seçimi, tedarik zincirindeki hatalı kararların ve nihai tüketici şikâyetlerinin başlıca sebeplerinden biridir.
Standartların Rolü ve Kapsam
Küresel ticarette karşılaştırılabilir ve tekrarlanabilir sonuçlar elde edebilmek için ortak bir dil gerekir. TS 251 Madde 6 ve ISO 3801, pamuk, yün, polyester, polipropilen gibi farklı elyaflardan üretilen dokuma, örme veya dokusuz (non‑woven) kumaşlar için referans alınan iki temel yöntemdir.
TS 251 Madde 6
- Türkiye’de geçerli ulusal bir standarttır.
- Numune hazırlanmasından tartı doğruluğuna kadar detaylı prosedür içerir.
- Ticaret Bakanlığı ve yerli üreticiler tarafından sıklıkla zorunlu tutulur.
ISO 3801
- Uluslararası geçerliliğe sahiptir.
- Kumaş çeşitliliğini geniş tutarak global tedarik zincirlerinde uyum sağlar.
- Çok uluslu markalar ve yabancı alıcılar tarafından şart koşulur.
Test İlkesinin Temelleri
Metot, belirli boyutlardaki kumaş numunelerinin hassas terazi ile tartılarak ağırlığının yüzey alanına oranlanmasına dayanır:
Gramaj (g/m²) = Ölçülen Ağırlık (g) ÷ Numune Alanı (m²)
Doğru sonuç için numunenin %65 ± 2 Bağıl Nem ve 20 ± 2 °C şartlarında en az 24 saat kondisyonlanması gerekir.
Ekipman ve Laboratuvar Koşulları
Gerekli Cihazlar
- Hassas Terazi (ölçüm hassasiyeti ±0,01 g)
- Numune Kesme Şablonu (100 cm² veya 100 cm²’nin katları)
- Standart İklim Kabini
- Antistatik Tabaka (elektriklenmeyi azaltmak için)
- Dijital Verniyer (numune alanını doğrulamak için)
Numune Koşullandırması
Kumaşlar, üretim sürecindeki bitim işlemlerinden etkilenerek nem çekme eğiliminde olabilir. Bu sebeple kondisyonlama, nem ve sıcaklık etkisini dengeler; sonuçların standartlar arası karşılaştırılabilirliğini artırır.
Adım Adım Deney Prosedürü
1. Numune Alma
- Rulo kumaşın en az 1 m içinden ve kenarlardan en az 10 cm uzaklıktan alınır.
- Her parti için minimum 5 adet test örneği hazırlanır.
- Örneklerde iplik çekmesi veya delik bulunmamalıdır.
2. Numune Boyutlandırma
- ISO 3801, yaygın olarak 100 cm² (10 cm × 10 cm) veya 50 cm × 50 cm kesitleri tavsiye eder.
- Şablon bıçağı dairesel ise çap 113 mm (≈100 cm²) tercih edilir.
3. Kondisyonlama
- Süre: 24 saat (acil durumlarda çoğu standarda göre minimum 4 saat kabul edilebilir).
- Ortam: 20 °C ±2 / 65 % ±2 Bağıl Nem.
4. Tartım
- Terazi cam kabinli olmalı; hava akımı ve toz etkisi engellenmelidir.
- Her numune iki kez tartılır; aradaki fark 0,05 g’ı aşarsa üçüncü ölçüm alınır.
- Terazi kalibrasyon sertifikası DIN EN ISO/IEC 17025 gerekliliklerine uygun olmalıdır.
5. Hesaplama ve Yuvarlama
Örnek:
– Tartılan ağırlık: 3,45 g
– Numune alanı: 0,01 m²
→ 3,45 ÷ 0,01 = 345 g/m²
Sonuç en yakın 1 g/m² hassasiyetinde raporlanır.
Sonuçların Yorumlanması
Kumaş ağırlığı, tasarım hedeflerine ulaşma açısından kilit girdidir. Genellikle:
- < 100 g/m² → Gömlek, astar, çarşaf
- 100–250 g/m² → T‑shirt, spor giyim
- 250–400 g/m² → Kot, iş elbisesi
- > 400 g/m² → Teknik tekstil, döşemelik
Standart sapma yüksekse (CV % > 5), üretimde ham madde veya terbiye süreci değişkenliği araştırılmalıdır.
Uygulama Alanları
Hazır Giyim
Tüketicinin “hafif” veya “ağır” algısı gramajla doğrudan ilişkilidir. Satın alma kararlarında kritik rol oynar.
Teknik Tekstiller
Yangın geciktirici perdeler, tıbbi örtüler veya otomotiv döşemeleri gibi özel alanlarda regülasyonlar gramajı sınırlandırır.
Non‑woven Ürünler
Filtre, hijyen bezi ve tek kullanımlık önlüklerde g/m² değeri performans ve maliyet dengesini belirler.
Sıkça Sorulan Sorular
Numune sayısı kaç olmalı?
Parti büyüklüğüne bağlı olarak en az 5, tercihen 10 numune önerilir.
Terbiye işlemi gramajı değiştirir mi?
Evet. Enzim, reçine veya kaplama işlemleri ağırlığı artırabilir; sanforizasyon ise küçülme nedeniyle göreceli olarak düşürebilir.
Nem geri kazanım faktörü uygulanmalı mı?
Kritik ihalenelerde kuru kütleye karşılık gelen düzeltme kullanılabilir; aksi takdirde standart şartlarda ölçüm yeterlidir.
MassLab’ın Ayrıcalığı
Akredite Deney Laboratuvarı
MassLab, TÜRKAK akreditasyonlu altyapısı ile TS 251 ve ISO 3801 testlerini ISO/IEC 17025 kurallarına %100 uygun şekilde gerçekleştirir.
Uzman Kadro ve Son Teknoloji Donanım
Tekstil mühendislerinden oluşan ekibimiz, hassas terazi kalibrasyonu ve çevre koşullarının kontrolü konularında sürekli eğitim alır.
Hızlı Raporlama ve Dijital Erişim
Test sonuçlarını 24 saat içinde PDF formatında sunar; WordPress tabanlı müşteri panelimizden çevrim içi erişim sağlarız.
İletişim ve Teklif Alın
Ürününüzün doğru gramajını tespit ederek kalite güvence basamaklarınızı güçlendirmek için MassLab ekibiyle hemen iletişime geçin. “Teklif Al” butonuna tıklayarak numunelerinizi bize yönlendirin; üretimde zaman ve maliyet avantajı sağlayın.
MassLab Analiz ve Test Laboratuvarı – Geleceği Test Ediyoruz.
