Dokunmuş Kumaşlarda Birim Uzunluktaki İplik Sayısının Tayini — Metot A (TS 250 EN 1049-2)

Giriş: İplik Yoğunluğunun Stratejik Önemi

Kumaşın iplik yoğunluğu (threads / 10 cm) hem görünüm hem de performans açısından temel parametredir. Çözgü ve atkı yönünde iplik sayısı; gramaj, hava geçirgenliği, mukavemet, bükülme davranışı ve hatta terbiye kimyasının nüfuzunu doğrudan etkiler. Örneğin, yüksek iplik sayılı poplin kumaş gömlekte gergin bir yüzey ve keskin desen sunarken, düşük iplik sayılı muslin bez nefes alabilirlik ve hafiflik kazandırır. TS 250 EN 1049-2 Metot A, dokuma kumaşlarda el tipi sayım cihazı veya sayım masası kullanarak 10 cm uzunlukta çözgü ve atkı ipliklerinin adedini belirlemeyi standartlaştırır.

Standardın Amacı ve Kapsamı

Bu standart, dokuma kumaşlar (pamuk, polyester, yün, keten, karışım vb.) için geçerlidir ve örme/örgü ürünleri kapsamaz. Metot A; manuel veya optik yardımlı sayımı esas alır. Yüksek hassasiyet gerektiren teknik kumaşlarda Metot B (otomatik görüntü analizi) kullanılabilir, ancak Metot A hâlâ uluslararası ticarette en yaygın referanstır.

Test İlkesinin Özü

Standart, çözgü ve atkı yönlerinde seçilen kumaş bölgelerinde 10 cm uzunluk üzerinde ipliklerin tek tek sayılmasına dayanır. Halihazırda işaretli cam cetvel veya iplik sayım kutusu yoğun olarak kullanılır. Modern laboratuvarlarda dijital optik kamera yardımıyla ek doğrulama yapılabilir.

Ekipman ve Laboratuvar Koşulları

Temel Donanım

1. İplik Sayım Kutusu veya Cam Sayım Cetveli – 10 cm referans aralıklı.
2. Lup veya Dijital Mikroskop (10× – 50×) – ince iplikli kumaşlarda netlik.
3. Numune Tutucu Çerçeve – kumaşı gererek ipliklerin ayrımını kolaylaştırır.
4. LED Aydınlatma Ünitesi – gölge oluşumunu engeller.
5. Standart Atmosfer Kabini – 20 ± 2 °C / 65 ± 2 % RH.
6. İsteğe Bağlı: Yüksek çözünürlüklü kamera + görüntü analizi yazılımı.

Kalibrasyon

• Sayım cetveli uzunluğu ±0,1 mm toleransla doğrulanır.
• Optik büyütme faktörü, test şablonuyla yılda bir kalibre edilir.

Numune Hazırlığı ve Koşullandırma

Numune Seçimi

• Rulo Kumaştan: 1 m içten başlamak üzere 50 cm × 50 cm parça kesilir.
• Hazır Ürün: Rahat erişimli düz bölge (örn. gömlek ön paneli).
• Dokumanın marj (kenar) kısımlarından en az 10 cm uzaklıkta olmaya dikkat edilir.

Koşullandırma

Numune 24 saat standart atmosferde dinlendirilir. Böylece nem emilimi/teslimi iplik gerginliğini dengeler ve sayım kolaylaşır.

Deney Prosedürü: Adım Adım

1. Numunenin Yerine Yerleştirilmesi

• Numune tutucu çerçeveye gerilir; iplikler dalgalanmaz.
• Çözgü ve atkı yönleri belirlenir, işaretlenir.

2. Sayım Bölgelerinin Belirlenmesi

• Her yön için beş ayrı nokta seçilir.
• Noktalar arası en az 5 cm ve kenardan 10 cm uzakta olmalıdır.

3. İplik Sayımı

• Sayım cetveli 10 cm’lik pencereyi ipliklere dik olacak şekilde yerleştirilir.
• Lup veya mikroskop yardımıyla tüm iplikler manuel olarak sayılır.
• Eğer iplikler çift/duble örgü ise tek iplik sistemi sayılır.
• Çok sıkı dokumalarda, 2 cm aralık sayılıp 5 ile çarpma metodu kullanılabilir (not düşülmelidir).

4. Hesaplama

IPM (tek) = Toplam iplik sayısı ÷ 10 cm

Örnek: 350 iplik / 10 cm → 35 iplik/cm veya ≈ 89 iplik/inch.

Beş noktanın ortalaması alınır; Standart Sapma (SD) ve CV % raporlanır.

Sonuçların Yorumlanması

Çözgü-atkı farkı > 10 % ise yoğunluk dengesizliği tespit edilir; örgü tasarımına veya dokuma ayarına müdahale önerilir.

Uygulama Alanları

Kalite Kontrol & Tedarik

İplik sayısı, farklı tedarikçiden gelen kumaş rulolarının tutarlılığını doğrular.

Tasarım & Ar-Ge

Yeni ürün geliştirmede hedef IPM değeri; istenilen gramaj, hava geçirgenliği ve mukavemet parametrelerine ulaşmayı sağlar.

Ticari Sınıflandırma

İhracatta tarife kodu ve fiyatlandırma genellikle iplik yoğunluğu aralığına bağlıdır.

Sıkça Sorulan Sorular

Likralı veya Elastik İplikler Sayılır mı?

Evet, ancak numune gerilimsiz bırakılmalı; elastomer ipliğin kıvrım vermesi tavsiye edilir.

Renkli İpliklerde Sayım Zor mu?

Kontrast ışık veya UV aydınlatma kullanımı görünürlüğü artırır.

Optik Kamera Hatası Nasıl Önlenir?

Kalibre edilmiş grid şablonla doğrulama ve manuel çapraz kontrol şarttır.

En çok talep gören başlıklar

• iplik yoğunluğu testi
• thread count measurement
• TS 250 EN 1049-2 Metot A
• dokuma kumaş iplik sayısı
• threads per centimeter fabric

MassLab’ın Ayrıcalığı

Akredite & Hızlı

MassLab, TÜRKAK akreditasyonu ve ISO/IEC 17025 altyapısıyla TS 250 EN 1049-2 testini 24 saat içinde raporlar.

Dijital Görüntü Analizi Seçeneği

Yüksek çözünürlüklü kamera + yapay zekâ destekli yazılım sayesinde 1000 iplik/10 cm’e kadar hassas sayım.

Tedarik Zinciri Doğrulaması

Farklı parti kumaşlarını karşılaştırmalı IPM analiziyle kabul/reddet kararınızı güvenle verin.

Hemen Teklif Alın

Kumaşlarınızın iplik yoğunluğunu MassLab Analiz ve Test Laboratuvarı uzmanlığıyla doğrulayın. “Teklif Al” butonuna tıklayın, numunelerinizi gönderin; kalite parametreleriniz netleşsin.

MassLab Analiz ve Test Laboratuvarı – Geleceği Test Ediyoruz.