Kumaşların Dikiş Kayması Özellikleri: İpliklerin Kaymaya Karşı Dayanımı Tayini — Sabit Dikiş Açılması Metodu (TS EN ISO 13936‑1)

Giriş: Dikiş Kayması Neden Kritik?

Kumaşın dikiş kayması dayanımı; gömlek yan dikişleri, pantolon iç bacak, koltuk döşemesi veya tente panelleri gibi yüklere maruz alanlarda gözle görünmeyen ama katastrofik arızaların başlıca sebebidir. Yüksek gerilim altında çözgü veya atkı ipliklerinin dikiş hattından kayarak kumaş kenarını açması, estetik bozulmanın yanı sıra yırtılma ve dikiş kopmasına yol açar. TS EN ISO 13936‑1 “Sabit Dikiş Açılması (Fixed Seam Opening) Metodu”, 6 mm veya 4 mm gibi sabit açıklıklarda dikiş hattına uygulanan kuvveti ölçerek kumaş-ağırlık-dikiş kombinasyonunun güvenilirliğini belirler.

Standardın Amacı ve Kapsamı

Bu standart; dokuma ve örme kumaşlarda, sabit dikiş açıklığı altında ipliklerin kayma eğilimini N cinsinden belirler. ISO 13936‑1 ile elde edilen veriler, özellikle hafif gramajlı veya gevşek dokulu kumaşlarda terzi tekniklerinin (dikiş tipi, iplik numarası, dikiş sıklığı) optimize edilmesi için kullanılır.

Sabit Dikiş Açılması vs İğne Tutucu (ISO 13936‑2)

• ISO 13936‑1: Dikiş hattı, örneğin 6 mm açıklığa ayarlanır; kayma kuvveti ölçülür.
• ISO 13936‑2: İğne tutuculu aparatla dikiş hattı kademeli açılır; kaymayı başlatan kuvvet bulunur.

Sabit açıklık metodu, tekrarlanabilirlik avantajı ve hızlı test süresiyle üretim kontrolünde daha yaygındır.

Test İlkesinin Temelleri

Numune parçaları belirli dikiş parametreleriyle dikilir (örn. 301 kilitli dikiş, 12 dikiş/cm). Dikiş hattı 6 mm açılacak şekilde çekme test cihazı çenelerine yerleştirilir. Dikiş kenarları arasındaki açıklık sabit tutulurken uygulanan maksimum kuvvet kaydedilir.

F6 mm (N) = 6 mm açıklığa ulaşmak için gereken kuvvet

Açıklık değeri 4 mm, 5 mm veya müşteri spesifikasyonuna göre değiştirilebilir.

Ekipman ve Laboratuvar Koşulları

Gerekli Cihazlar

1. Çekme Test Cihazı – 0‑1000 N kapasite, ±1 % hassasiyet.
2. Dikiş Kayması Sabit Açıklık Aparatı – 6 mm ve 4 mm kalınlıkta referans bloklu.
3. Dişli/Kauçuk Kaplamalı Çeneler – dikiş kaymasını yanlış yönlendirmeden kavrar.
4. Dikiş Makinesi – ISO 4915 301 dikişi, 135/17 iğne ve 100% polyester iplik önerilir.
5. Dijital Verniyer – dikiş sıklığı ve açıklık doğrulaması.
6. Standart Atmosfer Kabini – 20 ± 2 °C / 65 ± 2 % RH.

Kalibrasyon

• Yük hücresi: ISO 7500‑1’e göre yıllık kalibrasyon.
• Açıklık bloku kalınlığı: ±0,02 mm toleransla mikrometre kontrolü.

Numune Hazırlığı ve Koşullandırma

Numune Boyutları & Dikiş Parametreleri

• Parça Ölçüsü: 200 mm × 200 mm.
• Dikiş Hattı: Tam ortada, çözgü yönüne paralel.
• Dikiş Tipi: ISO 4915 301 kilit dikişi.
• Dikiş Sıklığı: 4 ± 0,5 dikiş/cm (hafif kumaş); 6 ± 0,5 dikiş/cm (ağır kumaş).
• Üst & Alt İplik: 100% polyester, Nm = 50 (Tex = 20).
• Her yön (çözgü/atkı) için en az 5 numune dikilir.

Koşullandırma

Dikilen numuneler 24 saat boyunca standart atmosferde dinlendirilir; dikiş gerginliği ve nem dengeye oturur.

Deney Prosedürü: Adım Adım

1. Aparat Kurulumu

• Dikiş hattı aparata yerleştirilir; referans blok 6 mm açıklık sağlar.
• Çeneler aparat dış kenarlarına sabitlenir.

2. Çekme Parametreleri

• Çekme Hızı: 100 ± 20 mm/dk.
• Açıklık Kontrolü: Açıklık 6 mm’de sabitlenmiş; kuvvet artışı kaydedilir.

3. Veri Toplama

• Açıklık 6 mm’ye ulaştığında maksimum kuvvet (N) cihaz tarafından kaydedilir.
• İplik kopması veya kumaş yırtılması gözlenirse olay tipi rapora eklenir.

4. Hesaplama & Raporlama

Her yön için 5 değer tamamlandığında Ortalama, Standart Sapma (SD) ve CV % hesaplanır.

Sonuçların Yorumlanması

CV % ≤ 10 → üretim tutarlı. Yüksek CV, iplik numarası veya dikiş gerginliği farklılığına işaret eder.

Uygulama Alanları

Konfeksiyon

Gömlek yan dikişi, pantolon oturma bölgesi gibi alanlarda min. 80 N sınırı önerilir.

Ev Tekstili & Döşeme

Koltuk kumaşında 100 N üzeri dikiş kayması, EN 14465 dayanım sınıfı C‑düzeyini sağlar.

Outdoor & Teknik Kullanım

Tente ve branda dikişlerinde 150 N+ değerler, rüzgâr yüklerine karşı güvenlik sunar.

Sıkça Sorulan Sorular

4 mm yerine 6 mm mi kullanmalıyım?

Hafif giysilik kumaşlarda 4 mm açıklık daha gerçekçi olabilir; müşterinin spesifikasyonuna uyun.

Dikiş Sıklığı Dayanımı Artırır mı?

Daha sık dikiş, dikiş hattında fazla delik ve zayıflama yaratabilir; optimum değer testle belirlenmelidir.

Örme Kumaşlarda Test Nasıl?

İlmek yapısı nedeniyle iplik kayması yerine dikiş deformasyonu görülür; test yine uygulanır ama yorum farklıdır.

MassLab’ın Ayrıcalığı

Akredite & Hızlı

MassLab, TÜRKAK akreditasyonu ile ISO 13936‑1 testini 24 saat içinde raporlar.

Özelleştirilebilir Dikiş Parametreleri

Müşteriye özel dikiş tipi, iplik numarası ve sıklık ayarlarını uygulayarak gerçek kullanım senaryolarını simüle ederiz.

Dijital Raporlama

PDF + ham veri (CSV) sonuçları iletilir.

Hemen Teklif Alın

Kumaşlarınızın dikiş hatlarında güvenlik çıtasını yükseltin. MassLab Analiz ve Test Laboratuvarı ekibi, sabit dikiş açılması testleriyle ürün kalitenizi belgelemeye hazır.

Şimdi iletişime geçin — Geleceği birlikte test edelim.